Steenvis

De steenvis (Synanceia verrucosa) staat bekend als de giftigste vis ter wereld. Dit komt voornamelijk door de angel die ook bij mensen behoorlijk wat pijn kan veroorzaken. Het is een dier dat, zoals de naam al zegt, er uitziet als een steen. Hierdoor valt het in het water niet op en kan het ook raar uit de hoek komen. Het krijgt ook wel de naam rifsteenvis en het valt onder de familie steenvissen.

Steenvis soorten

In totaal zijn er 5 soorten steenvissen die elk hun eigen karaktereigenschappen hebben. Ze komen allemaal voor in de kustgebieden van de Indo-Pacific. Elk van hun heeft een huid die past bij de rotsen en koralen in hun omgeving. Dit is dan ook hun camouflage die ervoor zorgt dat ze onverwachts op hoge snelheid hun prooi kunnen verrassen. De bekende soorten zijn:

• Dwergsteenvis (Synanceia alula)
• Estuariene steenvis ( Synanceia horrida )
• Rode Zee of Arabische steenvis ( Synanceia nana )
• Synanceia platyrhyncha
• Steenvis ( Synanceia verrucose )

In dit artikel spreken we specifiek over de steenvis, maar het heeft veel vergelijkingen met de andere soorten.

Steenvis weetjes

• Steenvissen zijn de giftigste vissen ter wereld.
• Ze hebben 13 stekels die bij aanraking dodelijk gif spuiten.
• Doordat ze zuurstof kunnen opnemen via hun huid kunnen ze maar liefst 24 uur buiten het water overleven.

• Ondanks hun gif wordt het dier veel als delicatesse gegeten. Door het te koken verliest het namelijk zijn gif.
• Steenvissen behoren tot de orde Scorpaeniformes. In deze orde vind je ook de koraalduivels (Pterois), een andere zeer giftige vis in de Indo-Pacific.

Het uiterlijk

Steenvissen zijn meestal grijs of bruin van kleur. Daarnaast hebben ze rode, gele en oranje delen. Zoals hun naam al zegt lijkt het dier op een steen. Hierdoor kan het ergens stil blijven liggen zodat het in de omgeving opgaat. Deze camouflage zorgt ervoor dat de steenvis voor zowel dieren als mensen niet opvalt. Pas wanneer er een prooi in de buurt komt gaan ze met een hoge snelheid erop af en zal het dier opvallen. Het dier wordt gemiddeld 30 tot 40 centimeter lang en weegt ongeveer 2 kilo. Het grootste exemplaar dat tot nu toe gevonden is had een lengte van 51 centimeter.

Leefomgeving

De steenvis leeft in ondiep tropisch zeewater. Het komt voornamelijk voor in de Grote en Indische oceaan. Daarnaast kun je het vinden in de Rode Zee. Aan de westkust van Australië komt men ze het vaakst tegen en zijn ook de meeste ongelukken geregistreerd. Daarnaast vind je ze ook veel bij de eilanden Réunion en Mauritius. Door vrijlating of migratie komen de dieren ook steeds meer voor in het oosten van de Middellandse Zee.

De steenvis leeft op een diepte tussen de 1 en 50 meter. Hier vind je het voornamelijk op de zeebodem en de koraalriffen. Maar het kan zich ook vestigen op planten en rotsen. Doordat hun huid ongelijk is lijkt het veel op rotsen. Hierdoor kunnen ze zich hier in deze omgeving vestigen zonder al teveel op te vallen. Mocht je het dier op een veilige manier willen bezichtigen kun je ook naar een dierentuin gaan. Daar worden ze, ondanks zijn giftigheid, veel gehouden in aquaria. Dit komt voornamelijk door zijn prachtige huid en uitstraling. Een mooie manier dus om de bijzondere beschutting een keer in het echt te zien.

Wat eet een steenvis?

De steenvis eet voornamelijk kleine vissen, garnalen en schaaldieren. Dit doet hij op een diepte tussen de 1 en 50 meter. Meestal zal het dier op de rifbodem gaan liggen. Hier wacht hij tot er een prooi langs zwemt om deze dan met een hoge snelheid te vangen. De steenvis beet staat bekend om zijn snelheid en precisie. Uit onderzoek is gebleken dat er tussen het moment dat het dier de prooi ziet, aanvalt en opeet maar 0,015 seconde zit. Hierdoor heeft de prooi geen schijn van kans. Hun camouflage werkt dus erg goed en is zowel voor dieren als mensen vaak onzichtbaar. Dit maakt de dieren ook extra gevaarlijk.

De steenvis beet is voor de mens niet heel gevaarlijk aangezien ze niet snel zullen aanvallen. Wel komt het vaak voor dat men op de stekels gaat staan. Hierdoor komt het gif vrij dat ook voor mensen dodelijk kan zijn. Maar gelukkig komt een dodelijk ongeval door een steenvis eigenlijk niet voor.

Steenvis: giftigste vissen ter wereld

De steenvis is de giftigste vis ter wereld. Ze zijn zelfs zo giftig dat het dodelijk kan zijn voor mensen. Het veroorzaakt een stevige pijn, schade aan het hart, ademhalingsproblemen en verlamming. Het gif verspreid zich door de 13 stekels die ze op hun rug hebben. In hun ruggengraat zit een gifzak die wordt geactiveerd wanneer er druk op de stekels komt. Zodra iemand dus op het dier gaat staan of er tegen aankomt zal het gif verspreiden. Steenvissen gebruiken deze techniek dus niet om aan te vallen, maar puur om zichzelf te verdedigen bij gevaar.

Doordat ze stil liggen op de bodem om hun prooi aan te vallen is het niet nodig om dieren of mensen met het gif aan te vallen. Je zult ze dan ook nooit actief zien jagen, maar toch komt het om dezelfde reden wel vaak voor dat mensen gestoken worden. Doordat mensen in het water lopen en op de dieren staan zijn er in Australië jaarlijks veel steekgevallen. Maar aangezien er een antigif is die snel toegediend kan worden loopt dit nooit dodelijk af. Wel zullen mensen met spoed naar het ziekenhuis moeten voor behandeling om levensgevaar te voorkomen.

Gestoken door steenvis

Wanneer je gestoken wordt door een steenvis kan het binnen een paar uur fataal zijn. Het is daarom van belang dat je zo snel mogelijk medische hulp gaat zoeken. Hier kan een antigif toegediend worden om levensgevaar te voorkomen. Door warmte kan het gif onschadelijk gemaakt worden. Daarom worden slachtoffers van een steek ook vaak in een heet bad gelegd. Maar bovenal blijft het belangrijk om zo snel mogelijk medische hulp te zoeken bij een steenvis steek. Het zijn de giftigste vissen ter wereld dus vergis je hier niet in. Zelfs bij een klein beetje pijn is het verstandig om wel hulp te zoeken.

Roofdieren en gevaar

Ondanks dat de dieren zo stil op de zeebodem liggen en gif spuiten als hun stekels aangeraakt worden, zijn ze nog steeds wel een prooi voor andere roofdieren. Zo kan deze vis een prooi worden voor haaien, palingen, zeeslangen en pijlstaartroggen. Het grootste gevaar komt van de zeeslangen. Deze lijken immuun te zijn voor het gif en vallen de dieren dan ook regelmatig aan. De zeeslang bijt de steenvis om zo zijn eigen gif in het dier te spuiten. Wanneer het dier ophoudt met worstelen zal de slang het in zijn geheel doorslikken. Dit doet hij door te beginnen met het hoofd om zo te voorkomen dat het door de stekels gestoken wordt.

Ook de andere dieren blijven een groot gevaar. Daarom blijft het ook vooral beschut liggen om zo zijn camouflage als bescherming te gebruiken. Toch is dit niet het enige gevaar wat er dreigt, ook de visserij blijft een gevaar. Doordat de steenvis in veel delen van Azië een delicatesse is, komt de visserij ook veel voor. Maar voor het voortbestaan van dit dier heeft het weinig effect. Daarom heeft het een IUCN-status van niet bedreigd.

Voortplanting

De steenvis leeft voornamelijk solitair. Dit betekent dat het alleen door het leven gaat. Alleen tijdens de paartijd zal het kort bij elkaar komen om daarna weer uit elkaar te gaan. Wanneer het vrouwtje geslachtsrijp is zal het de onbevruchte eieren op de bodem van het rif leggen. Deze eieren zijn over het algemeen vrij groot vergeleken met andere vissoorten. Het mannetje zal deze eieren bevruchten door eroverheen te zwemmen en sperma op de laag eieren te leggen. Wanneer jongen uitkomen zijn ze ook vrij groot. Hierin zie je dat de vrouwtjes bij geboorte groter zijn dan de mannetjes. Ze zullen zich vrij snel ontwikkelen om vanuit daar ook hun eigen solitair leven op te pakken.

Steenvis eten: een delicatesse in Azië

De steenvis is in veel delen van Azië een delicatesse. Door deze vis te koken verliest het zijn gif, maar ook rauw is het dier erg populair om op te eten. Om niet het gif binnen te krijgen worden de stekels verwijderd. Zo kan deze vis zowel rauw als gekookt gegeten worden. Vooral in Japan, China en Hong Kong ziet men deze vis als een delicatesse. Mocht je het een keer leuk vinden om uit te proberen kun je het dus in deze omgeving ook het beste vinden.