Grote witte haai

De grote witte haai (Carcharodon carcharias), ook wel mensenhaai genoemd, is ’s werelds grootste roofvis. Ze hebben een gemiddelde lengte van 4,5 meter en wegen ongeveer 750 kilo. Ze zijn vooral bekend door de film Jaws. Hier worden ze neergezet als mensetende haaien. Maar in de werkelijkheid vallen ze bijna nooit mensen aan. Er zijn minder dan 100 gevallen bekend waar een grote witte haai een mens aanvalt. Toch zijn het bijzondere dieren die er behoorlijk eng uitzien. Je kunt ze vinden in de oceanen over de gehele wereld waar ze voornamelijk in kustwateren voorkomen. In de omgeving van Antartica komen ze alleen niet voor.

Het uiterlijk

Grote witte haaien hebben net als alle andere haaiensoorten een onderscheidend uiterlijk. Zo hebben ze een torpedovormig lichaam met een spitse snuit. De grijze huid met witte onderkant is taai en bedekt met kleine tandjes genaamd denticles. Zo kunnen ze zich camoufleren op rotsachtige bodems om zo uit het niets hun prooi aan te vallen.

De grote witte haai is nog de enige levende soort uit het geslacht Carcharodon. Het heeft een krachtige staartvin waarmee ze zichzelf met een snelheid van 56 kilometer per uur kunnen voortstuwen. Daarnaast hebben ze borstvinnen en een rugvin die hun helpen om te sturen en te duiken. Het heeft tot 300 gekartelde, driehoekige tanden. Deze staan in 5 rijen en zijn ongeveer 4 tot 6 centimeter lang. Het vervangt de tanden regelmatig om er zo voor te zorgen dat ze altijd kunnen blijven jagen. In totaal kunnen er in hun hele leven maar liefst 200.000 tanden groeien.

Leeftijd grote witte haai

Men dacht altijd dat de grote witte haai maar 23 jaar oud zou worden. Maar uit recent onderzoek is gebleken dat dat niet klopt. Ze kunnen maar liefst 70 jaar oud worden. Daarnaast zijn ze erachter gekomen dat de dieren waarschijnlijk al langer bestaan dan dinosaurussen. De grootst gemeten grote witte haai is 7 meter. De meeste komen hier alleen niet aan, het gemiddelde ligt daarom ook rond de 4,5 meter.

Aanvallen en springen

Hoewel de dieren dus eigenlijk geen mensen aanvallen, is het met boten wel anders. Kleine boten tot 10 meter worden regelmatig gebeten. En rubberboten van kleiner formaat overleven de aanval niet altijd. Naast het bijten zijn er ook verhalen dat mensen overboord gestoten worden en komt het een enkeling voor dat ze in de boot springen. Ze kunnen ongeveer 3 meter in de lucht springen wat genoeg is voor de meeste kleine boten. Wat hier precies de reden voor is durven we niet te zeggen. Men verwacht dat het komt doordat ze denken dat dit een prooi is.

Wat eet een grote witte haai?

De grote witte haai is een carnivoor waar veel mensen en dieren bang voor zijn. Dit is ook niet zo gek aangezien het een gevaarlijk dier is voor eigenlijk alles wat in het water ligt. Toch bestaat hun voedsel niet uit mensen en hoeven we hier over het algemeen ook niet heel erg bang voor te zijn. Ze eten voornamelijk zeehonden, zeeleeuwen, bruinvissen, dolfijnen en kleinere walvissen. De haaien hebben een slecht gezichtsvermogen en zijn dus echt afhankelijk van hun andere zintuigen. Voornamelijk de geur en de trillingen in het water helpen om hun prooi te vinden. Zodra ze weten waar het eten is vallen ze met grote snelheid aan zodat het dier geen schijn van kans heeft.

Hoewel het dier solitair is en ook weleens zijn eigen soort aanvalt, kunnen ze in sommige gevallen wel goed samen zijn. Een goed voorbeeld hiervan is het moment dat er een walviskarkas ergens ligt. Op dat moment kunnen de dieren zichzelf voeden in kleinere groepen zonder dat het enige problemen oplevert. Uiteraard werken ze hier nog wel met dominantie waardoor de minder sterke dieren op hun beurt moeten wachten.

Bedreigingen

Aangezien de grote witte haai de grootste roofvis ter wereld is, hoeft het niet heel bang te zijn voor andere dieren. Alleen wanneer de dieren wat kleiner zijn kunnen orka’s en andere haaiensoorten nog wel een bedreiging zijn. De grootste bedreiging is vooral de mens. Er wordt regelmatig op de dieren gejaagd. Voor vissers is het een trofee om deze dieren te vangen en voor anderen zijn de kaken, tanden en vinnen erg populair. Daarnaast worden de dieren ook regelmatig per ongeluk gevangen wanneer vissers op tonijn jagen.

Doordat veel stranden zijn beschermd tegen de dieren heeft de grote witte haai ook minder gebied om te leven. Zeker in de voortplanting en het verspreiden heeft dit een invloed. Dit maakt dat de IUCN status op kwetsbaar staat en verschillende organisaties er alles aan doen om het dier in leven te houden.

De voortplanting

Net als bij veel andere haaiensoorten baren de vrouwelijke grote witte haaien levende jongeren en hoeven ze geen eieren te leggen. Ze kunnen op 17-jarige leeftijd ongeveer kinderen baren. Om de twee a drie jaar krijgt de vrouwelijke haai een nieuw nest.

Zodra de bevruchting plaatsvind duurt het ongeveer 12 tot 18 maanden voordat ze de jongen uitwerpt. Dit wordt meestal gedaan in de buurt van warme kustgebieden. Hier hebben de jongen een veilige omgeving om op te groeien. Helaas zijn dit niet altijd even veilige plekken aangezien dit ook vaak surflocaties zijn waar men deze dieren liever niet wil hebben. Vaak worden er 4 tot 14 jongen tegelijk geboren die allemaal ongeveer 1,2 meter lang zijn.

Opgroeien jongen grote witte haai

Gelijk vanaf de geboorte kunnen de jongen al jagen. Maar zelfs daarvoor zijn ze al volop actief. Zo eten haaienembryo’s kleinere en zwakkere broers en zussen op in de baarmoeder. Ook de onbevruchte eieren eten ze zodat ze genoeg voeding binnen krijgen om te groeien. Hoewel dit best luguber klinkt zorgt dit er wel voor dat alleen de sterkste dieren geboren worden. En deze hebben dan gelijk ook de grootste overlevingskans. Ook bij volwassenen gaat het er niet altijd even netjes aan toe. Ze zijn geen sociale dieren en zullen andere haaien dan ook aanvallen. Vooral kleinere haaien worden als maaltijd gezien. Het blijft dus niet alleen bij aanvallen, zodra het nodig is zullen ze ook van hun eigen soort eten.