Aardvarken

Aardvarken (Orycteropus afer) zijn kleine, varkensachtige zoogdieren. Ze komen ten zuiden van de Sahara vrijwel in heel Afrika voor. Het aardvarken behoort tot de orde buistandigen (Tubulidentata). Hier is het de enige levende soort van. Ondanks zijn naam geen verwant van de familie van het varken. Het is meer verwant aan de olifanten, klipdassen en zeekoeien die allemaal behoren tot de superorde Afrotheria.

Het uiterlijk

Het aardvarken is een middelgroot dier dat bijna geen haar op zijn lichaam heeft. Het heeft een lange snuit waardoor ze veel vergeleken worden met een varken. Ze hebben een dikke huid die hun beschermt tegen insectenbeten en de hitte van de zon. Daarnaast kunnen ze ook hun neusgaten sluiten zodat er geen stof en insecten binnendringen. De oren lijken op konijnenoren. Deze staan recht overeind maar kunnen ze plat vouwen als ze onder de grond gaan. De klauwen van het aardvarken zijn scherp. Dit is ook wel nodig omdat het dier veel graaft. Dit doet hij dan ook in een hoog tempo om zo het grootste deel van zijn leven onder de grond door te brengen.

Je kunt het aardvarken het beste herkennen aan de varkenssnuit, de korte poten en de grote oren. Ze zijn ongeveer 1,6 meter lang en 60 centimeter hoog. De staart is lang en stevig van formaat en heeft een lengte van 50 tot 60 centimeter. Bij de vrouwtjes zie je vaak dat de staart en een deel van het gezicht iets bleker van kleur is. Terwijl het bij de mannetjes juist wat donkerder oogt.

Het gedrag

Het aardvarken, ook wel aardvark genoemd, behoort tot de nachtdieren. Het is een solitair dier dat alleen samenkomt om te paren. Je vind ze nooit in groepen, ze leven echt alleen in ondergrondse holen. Dit doen ze om zichzelf te beschermen tegen roofdieren en ook om de hete zon te vermijden. Ze zullen niet snel hun hol verlaten. Om zichzelf te beschermen doen ze dit alleen in de nacht als ze op zoek zijn naar voedsel en water.

Mocht er onderweg toch gevaar komen kunnen ze snel een tijdelijk hol graven. Zo kunnen ze zich tijdelijk beschermen om daarna weer verder te gaan. Toch is dit niet vaak nodig aangezien dit dier vaak een uitgebreid netwerk van tunnels heeft om zichzelf zo makkelijk voort te bewegen. Ze kunnen maar liefst 2,5 meter per minuut graven. Daarom worden deze dieren ook als de beste gravers ter wereld gezien. Ze leven in de droge woestijnen en regenwouden van Afrika. Hier is het belangrijk dat ze grond hebben waar ze in kunnen graven. Mochten er te veel rotsen zijn kan het dier namelijk zijn tunnels bouwen waardoor het een andere locatie opzoekt.

Wat eet een aardvarken?

Het aardvarken is een dier dat voornamelijk in de nacht jaagt. Door hun slechte gezichtsvermogen kunnen ze niet heel goed zien. Ze moeten het van hun reukvermogen hebben om zowel gevaar als prooi op te vangen. Met behulp van hun gehoor en reukvermogen zoeken ze mieren en termietenheuvels. Deze kunnen zelfs op kilometers afstand liggen. De termieten zijn hun favoriet, maar daarnaast eten ze ook kevers en insectenlarven. Wanneer ze een termietenheuvel tegenkomen breken ze hier in en gebruiken ze de lange, plakkerige tong om de insecten te vangen. De prooi wordt in zijn geheel, zonder te kauwen ingeslikt en pas in de maag vermaalt. Mocht het aardvarken een grotere mierensoort tegenkomen zal deze met de snijtanden achter in hun mond de dieren fijnmalen.

De bouw van het aardvarken is ook gericht op het eten van insecten. Door de lange tong en de spitse neus kunnen ze makkelijk op deze dieren jagen. Daarnaast kunnen ze door deze bouw ook makkelijk inbreken in ondergrondse mierennesten. Deze soort wordt om deze redenen ook weleens vergeleken met een miereneter. Deze jaagt namelijk op dezelfde manier, maar heeft wel een spitsere neus. Om deze reden heeft het aardvarken de bijnaam Afrikaanse miereneter gekregen.

Roofdieren en andere gevaren

Om het grootste gevaar te vermijden is het aardvarken voornamelijk in de nacht actief. Toch zijn er wel wat roofdieren die op het dier jagen. Het grootste gevaar komt van de leeuwen, luipaarden, grote slangen en hyena’s. Om zichzelf te verdedigen zal het in gevaar snel een ondergrondse tunnel graven om zo van het gevaar te ontsnappen. Ondanks hun snelle ontsnappingstechniek komt het ook nog weleens voor dat het dier terug vecht. Met hun scherpe klauwen proberen ze dan de roofdieren te raken om ze daarna met hun krachtige achterpoten te schoppen. Mocht het gevaar erg groot zijn zullen ze ook op hun rug gaan liggen om zo nog betere schade aan te kunnen brengen aan het roofdier. Dit in combinatie met de holen waar ze in verblijven is hun grootste overlevingskans.

Doordat dit dier voornamelijk in de ondergrondse holen leeft, wordt het weinig gezien door mensen. Maar dit betekent helaas niet dat wij mensen geen bedreiging zijn. Voornamelijk door de bouw van nieuwe dorpen, steden en wegen wordt de leefomgeving van het dier aangetast. Daarnaast zijn er ook gebieden waar mensen op deze dieren jagen. Dit doen ze onder andere voor voedsel, maar ook om de landbouw en de dijken te beschermen. De kuilen die dit dier kan graven zijn namelijk erg gevaarlijk voor de landbouwmachines en kunnen veel schade aanbrengen op het land. Ondanks al deze gevaren is het dier zelf volgens de IUCN status niet bedreigt.

Voortplanting

Het aardvarken komt in het paarseizoen elk jaar bij elkaar. Per jaar wordt er meestal één jong geboren voor of tijdens het regenseizoen. Dit is ook het moment dat er veel voedsel aanwezig is. De draagtijd bedraagt ongeveer 7 maanden. Wanneer de aardvarken baby geboren wordt is het kaal en blind. Het weegt ongeveer 2 kilo en blijft veilig bij de moeder in hun hol. Na twee weken zal het samen met de moeder in de nacht op pad gaan. In deze tijd leren ze alles over het vinden van eten en de gevaren die er spelen. Het bijzondere is dat het zelf dan nog geen vast voedsel eet, het is puur mee om te leren.

Wanneer het dier drie maanden is eet het voor het eerst vast voedsel. En wanneer ze 6 maanden zijn zullen ze hun eigen weg gaan. Het aardvarken is op een leeftijd van 2 jaar geslachtsrijp. Naarmate het dier opgroeit kan het een gewicht krijgen tussen de 40 en 65 kilo.

Leeftijd aardvarken

Hoe oud een aardvarken in het wild kan worden, is niet helemaal bekend. Dit komt voornamelijk doordat de dieren in de grond leven. Hierdoor is het lastig om erachter te komen hoe lang de dieren precies leven. Men verwacht dat ze in het wild 18 tot 20 jaar oud worden. In gevangenschap zijn er minder gevaren waardoor ze ook ouder kunnen worden. Daarom kunnen ze in gevangenschap ongeveer 23 jaar oud worden.

Aardvarken weetjes

• Een aardvarken kan per nacht tot 50.000 insecten eten door in een termietenheuvel of ondergronds mierennest in te breken.
• Ze hoeven bijna nooit te drinken. Het vocht dat ze nodig hebben halen ze uit hun prooi.
• Hun tong kan 30 centimeter lang worden waardoor ze een ontzettend groot bereik hebben.
• Ze worden vergeleken met de miereneter om hun liefde voor insecten. Daarnaast krijgt het ook wel de naam varken om zijn varkensachtige uitstraling.
• De aardvarken is één van de beste graver ter wereld. Per minuut kunnen ze ongeveer 2,5 meter graven.